- kreatywność i innowacja
- umiejętność wykorzystania pomysłów, okazji
- ryzyko (niepewność)
Przedsiębiorczość wyróżnia się:
- dynamizmem, aktywnością
- skłonnością do podejmowania ryzyka
- umiejętnością przystosowywania się do zmieniających się warunków
- postrzeganiem szans i ich wykorzystywaniem
- innowacyjnością i motoryką
Przejawem przedsiębiorczości jest prowadzenie działalności gospodarczej.
Definicję działalności gospodarczej znajdziemy w Ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
Art. 3. Działalnością gospodarczą jest zorganizowaną działalnością zarobkową, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Art. 4. 1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
2. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Art. 5. 1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Działalność gospodarczą, możemy podzielić ze względu na kilka kryteriów:
- Dochodowość
- działalność gospodarcza mająca na celu przynoszenie dochodu - taką działalność prowadzą przede wszystkim przedsiębiorstwa prywatne,
- działalność gospodarcza nie mająca za główny cel osiąganie korzyści finansowych - taka działalność jest nastawiona na osiąganie korzyści ekonomicznych sensu largo. Działalność taka prowadzą np. przedsiębiorstwa komunalne, których głównym celem jest jak najlepsze zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej, nie zaś generowanie zysku,
- działalność non-profit - działalność nie przynosząca zysku finansowego. Ma ona natomiast przynosić korzyści w szerokim znaczeniu (np. rozwój przedsiębiorczości, nauka, szkolenie, pomoc chorym, itp.). Działalność taka nie może generować przychodu swojemu właścicielowi. Dlatego też prowadzona jest ona najczęściej w formie fundacji.
- Swobodę działalności
- działalność regulowana - działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Będzie to zatem m.in. działalność w zakresie:
- poszukiwania i wydobywania kopalin ze złóż,
- wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją,
- wytwarzania i obrotu paliwami i energią,
- ochrony osób i mienia,
- rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,
- przewozów lotniczych,
- działalność nieregulowana - jest to działalność, jaka może być prowadzona według przepisów ogólnych, m.in. ustawy Prawo Przedsiębiorców.
Rozpoczynający działalność gospodarczą mogą swobodnie podejmować decyzje, w jakiej formie organizacyjnej ma być ona prowadzona. Niekiedy przepisy wymagają, aby określona działalność gospodarcza była prowadzona w określonej formie prawnej (np. banki tworzone są w formie spółek akcyjnych). O wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej decydują;
- przedmiot prowadzenia działalności gospodarczej
- zakres prowadzenia działalności gospodarczej
- zasoby: majątkowe, finansowe, ludzkie
- know-how
- zaplecze lokalowe
- rynki zbytu.
Na rynku funkcjonują:
- Przedsiębiorstwa jednoosobowe
- Indywidualna działalność gospodarcza prowadzona przez osobę fizyczną lub prawną
- Przedsiębiorstwa – spółki
- spółka cywilna
- spółka jawna – sp. osobowa
- spółka partnerska – sp. osobowa
- spółka komandytowa – sp. osobowa
- spółka komandytowo-akcyjna – sp. osobowa
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – sp. kapitałowa
- spółka akcyjna – sp. kapitałowa
- Przedsiębiorstwa - spółdzielnie
Przedsiębiorczością jest również prowadzenie działalności pozarolniczej, która nie wymaga rejestracji właściwej dla przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą.
Mówi o tym art. 6. 1. Ustawy Prawo przedsiębiorców, który brzmi:
Przepisów ustawy nie stosuje się do:
- działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
- wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;
- wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2020 r. poz. 1891);
- działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.)
- działalności prowadzonej przez koła gospodyń wiejskich na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 553 i 932), które spełniają warunki, o których mowa w art. 24 ust. 1 tej ustawy (Art. 24. 1. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej)
W oparciu o przytoczone zapisy prowadzona jest działalność na przykład w zakresie:
- agroturystyki - to wypoczynek bezpośrednio w zagrodzie, połączony z obserwacją i uczestnictwem w codziennych zajęciach jej stałych mieszkańców, możliwość korzystania z produktów gospodarstwa, a także z innych ofert, które to gospodarstwo stwarza. Polega na wynajmowaniu pokoi w domu mieszkalnym gospodarza, a nie odrębnych miejsc noclegowych, całych domów, czy domków turystycznych, przyczep mieszkalnych itp. Oferta noclegu może być uzupełniona o sprzedaż posiłków domowych, ale nie o prowadzenie ogólnodostępnych usług gastronomicznych. Goście uczestniczą w życiu gospodarzy gospodarstwa wiejskiego, korzystając z jego możliwości „produkcyjnych” w oparciu o własny inwentarz: zwierzęta (krowy, kozy, owce) i drób (kury, kaczki, indyki), korzystają z ogrodu, sadu i upraw.
- sprzedaży produktów z gospodarstw rolnych. Sprzedaż produktów z gospodarstw rolnych może odbywać się w ramach: dostaw bezpośrednich, sprzedaży bezpośredniej, rolniczego handlu detalicznego.
W przedstawionym materiale poruszono jedynie niewielką część z najważniejszych informacji które można przytoczyć w kontekscie tak szerokiej tematyki. W sprawie pozyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z przedstawicielami Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
Opracował: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich