Wielu z nas słysząc słowo maga kojarzy ją z przyprawą do rosołu lub z lubczykiem. Niewielu jednak wie, że istnieje jeszcze jedna roślina, która ma równie intensywny zapach i doskonale nadaje się do przyprawiania zup, a tą rośliną jest kocanka włoska.
Kocanka włoska (Helichrysum italicum) to wieloletnia roślina osiągająca wysokość do 50 cm wysokości (w sprzyjających warunkach może osiągnąć do 70 cm wysokości). Jest dość mało znaną rośliną, a w sprzedaży spotykana jest pod nazwą magi włoskie lub drzewko curry. Ma bardzo intensywny zapach, który bardzo przypomina połączenie maggi i curry. Wyczuwalny jest przy pocieraniu liści i pędów, ale także podczas upałów lub podlewania roślin. Jest rośliną leczniczą i przyprawową, a także bardzo dekoracyjną ze względu na swoje nietypowe biało-srebrzyste zabarwienie wąskich igiełkowatych bardzo licznych liści – swoim wyglądem przypomina lawendę. Jednak w przeciwieństwie do niej ma kwiaty koszyczkowate barwy żółtej, które pojawiają się od czerwca do lipca. Doskonale nadaje się również do suszenia i na suche bukiety. Bardzo dobrze znosi cięcie – przycięta we wczesnym stadium wzrostu łatwo się regeneruje i rozkrzewia.
Uprawa i wymagania:
Kocanka włoska preferuje miejsca słoneczne, ale toleruje również półcieniste, jednak słabiej rośnie. Gleba powinna być żyzna, najlepiej próchnicza, przepuszczalna, lekko wilgotna o pH obojętnym. Pięknie prezentuje się zarówno w ogródkach ziołowych jak i w ogrodach wiejskich tworząc jasne, srebrzyste plamy. Równie dobrze rosną w pojemnikach na tarasach, parapetach lub balkonach. Przed okresem zimowym warto przenieść je do cieplejszego pomieszczenia. W naszych warunkach klimatycznych rzadko zimuje i dlatego traktuje się ją jako roślinę jednoroczną. Istnieje wiele opinii, że kocanka może u nas zimować pod warunkiem posadzenia jej w miejscu osłoniętym od wiatru, a następnie powinna być dobrze okryta przed przymrozkami. Nie przeszkadzają jej warunki domowe o ile znajduje się w jasnym, słonecznym miejscu, ponieważ roślina nie wchodzi w stan spoczynku. W ten sposób może przez cały rok dostarczać nam świeżych i aromatycznych liści.
Rozmnażanie kocanki możemy przeprowadzić wysiewając nasiona do gruntu lub pobierając sadzonki półzdrewniałe. Nasiona wysiewamy do doniczki lub skrzynki w kwietniu. Pamiętamy, że do kiełkowania nasion niezbędne jest słońce, dlatego nie przykrywamy ich ziemią. Temperatura niezbędna do kiełkowania to min. 20oC, a czas od wysiewu do wschodu to ok. 10-14 dni. Nie zapominamy o podlewaniu – gleba powinna być zraszana i być stale lekko wilgotna. Z kolei sadzonki półzdrewniałe pobieramy od lutego do 15 marca, w późniejszym terminie sadzonki trudno się ukorzeniają.
Zastosowanie
Kocanka ma wielorakie zastosowanie. Może być wykorzystywana w kuchni oraz w medycynie. W kuchni jest ciekawym dodatkiem do potraw, nadając im intensywnego zapachu i smaku. Świeże liście kocanki możemy dodawać do sałatek, majonezów a także do dań rybnych i z kurczaka. Doskonale pasuje do aromatyzowania ryżu, curry, rosołu oraz żurku. Świeżo posiekane liście dodajemy pod koniec gotowania potraw. Rośliny uprawiane w domu można ścinać przez cały rok, uprawiane w gruncie od maja do sierpnia (V-VIII). Do przyprawiania nadają się również suszone liście, które nadają intensywny zapach. Warto dodać, że dodana do potraw obniża cholesterol.
Kocankę włoską można z powodzeniem stosować również w medycynie. Preparaty z niej mają właściwości antyseptyczne, antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne, oraz antyoksydacyjne. Substancje aktywne zawarte w roślinie mają działanie regenerujące na skórę przy opuchnięciach, oparzeniach, siniakach, przekrwieniach, rozstępach czy trądziku. Z kolei wyciągi oraz kremy stosowane są na skórę w celu gojenia ran, zanikaniu blizn oraz likwidacji stanów zapalnych czy alergicznych skóry. Natomiast olejek jest stosowany m.in. na migreny, łuszczycę, bielactwo, trądzik, ból mięśni oraz znikanie siniaków. Do leczniczej kąpieli dodaje się kilka kropli olejku na wannę wody. Olejek możemy nabyć w sklepie zielarskim. Dodatkowo zapach kocanki ma właściwości uspokajające i antydepresyjne.
Ponadto kocanki doskonale nadają się również na suche bukiety. Rośliny na zioło ścinamy w czerwcu i lipcu (VI-VII). Ich intensywny zapach potrafi długo się utrzymywać w suszu.
Opracowała:
Lidia Sąsiadek