Zmiany klimatyczne to problem globalny, który wymaga globalnych rozwiązań. Jednym z czynników, które działają szkodliwie na klimat jest ciągły wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, a funkcjonowanie nowoczesnego gospodarstwa rolnego jest ściśle związane z rosnącym na nią zapotrzebowaniem. Ratunkiem może okazać się wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Nie emitują one gazów cieplarnianych - energia wody, wiatru, słońca, a w przypadku spalania biomasy – emisje równoważone są przez pochłanianie dwutlenku węgla w procesie fotosyntezy.
Zrównoważone rolnictwo opiera się na praktykach uwzględniających potrzeby ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Wdrożenie tego systemu polega m.in. na efektywniejszym wykorzystaniem surowców z gospodarstwa oraz na zagospodarowaniu powstających odpadów produkcyjnych do wytwarzania energii lub nawożenia. Należy dążyć do ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin i nawozów mineralnych na rzecz nawozów organicznych oraz do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych. Kryteria te najlepiej spełniają instalacje na odnawialne źródła energii takie, jak kotły na biomasę, mikro biogazownie, małe turbiny wiatrowe, małe elektrownie wodne oraz kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne. Zastosowanie tych technologii w rolnictwie umożliwia samodzielną produkcję energii, zmniejszenie kosztów jej zakupu z zewnątrz - co przynosi korzyści finansowe i ekologiczne.
Biomasa to najstarsze i najbardziej rozpowszechnione odnawialne źródło energii. Jest to substancja organiczna występująca w sposób naturalny w środowisku i powstaje w wyniku procesu fotosyntezy. Biomasa to stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji. Pochodzą z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji.
Biomasę pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, możemy przetworzyć na biopaliwa, biogaz lub wykorzystać bezpośrednio do spalania. Biomasę spalamy w biogazowniach. Biogazownia to zespół urządzeń, które produkują jednocześnie energię elektryczną, cieplną i nawóz ekologiczny. Głównym zadaniem jest produkcja biogazu, która następuje w procesie beztlenowej fermentacji metanowej różnorodnych substancji lub odpadów organicznych. Oprócz celowej uprawy roślin energetycznych np. wierzba, topola, wieloletnie trawy (miskant, proso rózgowe) możemy również wykorzystać produkty z rolnictwa np. słomę, części roślin nieprzetwarzanych na żywność, paszę, nadwyżki traw, gnojowicę, odpady rzeźne. Rolnictwo musi pogodzić produkcję żywności i pasz, która powinna być lokalizowana na lepszych glebach z produkcją na cele energetyczne - gleby o ograniczonej przydatności rolniczej. Wykorzystanie biomasy rolniczej na cele energetyczne, zapobiegać będzie trwałemu wyłączeniu użytków rolnych z produkcji. Energetyczne wykorzystanie biomasy wiąże się z termochemicznymi procesami konwersji paliwa organicznego (jak na przykład spalanie, gazyfikacja, piroliza) w celu produkcji ciepła, energii elektrycznej i/lub ewentualnie produktów chemicznych. Obecnie 60 proc. energii w Europie pochodzi z biomasy. W Polsce 52 proc. energii odnawialnej produkowane jest z drewna i odpadów drzewnych.
Wykorzystując produkty uboczne rolnictwa w dużej mierze przyczyniamy się do ochrony środowiska.
Oprac. na podstawie lit.: Dominika Banaś
PODR Boguchwała