Działania mające na celu ochronę jednostek agrobiznesu, w tym gospodarstw rolnych
i stabilizację sytuacji rynkowej prowadzone są w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, a także podejmowane są inicjatywy naszego rządu.
Z drugiej strony producenci mają indywidualne sposoby ograniczania ryzyka. Wymaga to jednak dostępu do informacji rynkowych. Są one niezbędne do funkcjonowania sprawnego mechanizmu rynkowego. Uczestnicy rynku korzystają głównie z danych o cenach, ale także o poziomie zapasów, trendach w produkcji i popycie. Jeśli informacja nie jest dostępna w jednakowym stopniu dla wszystkich zainteresowanych, rynki mogą się załamywać i deformować.
Istotny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstw ma informacja rzetelna, aktualna, przekazana w dostępny i jasny dla odbiorcy sposób. O znaczeniu informacji najlepiej świadczy fakt, że dobrze podjęta decyzja jest zasługą w 80% informacji, 10% inspiracji i pomysłowości oraz w 10% intuicji decydenta.
Informacja jest towarem, któremu przypisuje się następujące właściwości:
- jest bezwartościowa z ekonomicznego punktu widzenia, jeżeli nie ma możliwości przekazu,
- ma bezpośredni wpływ na zyski przedsiębiorstwa,
- jej wartość maleje w czasie.
Jednym z ważnych źródłem, z którego uczestnicy rynku rolno-spożywczego mogą pozyskiwać informacje jest prowadzony przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej (ZSRIR).
W ramach systemu prowadzony jest bieżący monitoring cen, a wyniki regularnie udostępniane na stronie internetowej MRiRW. Dane dotyczą produktów surowców sprzedawanych przez rolników, a także artykułów już przetworzonych.
Oprócz MRiRW pozyskiwaniem informacji zajmują się m. in. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Główny Urząd Statystyczny, Ministerstwo Finansów, Komisja Europejska.
Zgromadzone przez te instytucje informacje udostępniane są za pośrednictwem internetu (najwięcej korzystających), telewizji, radia, prasy codziennej, czasopism specjalistycznych, czasopism naukowych, konferencji, sympozjów, seminariów.
Ważnym źródłem wiedzy, zwłaszcza w środowisku rolników jest sąsiedzka wymiana informacji. Nie można również pomijać danych własnych, w tym systemu rachunkowości prowadzonej w gospodarstwach.
Informacje rynkowe w różnym stopniu wykorzystywane są przez uczestników rynku rolnego.
Na zorganizowanej w 2021 r. przez MRiRW konferencji „Rola informacji rynkowej dla prawidłowego funkcjonowania rynków rolno-spożywczych” mówili o tym przedstawiciele naukowców, przetwórców i rolników.
Prof. Marian Podstawka stwierdził, że produkcja rolna polegająca na wytworzeniu surowców nie poddaje się prawom rynku. Nie ma tutaj korelacji, że im mniejsze zbiory, tym poziom cen jest wyższy. Dzieje się tak dlatego, że o cenach w danym momencie mogą decydować nie tylko zbiory, ale także zapasy, a przestawienie produkcji rolnej (zwłaszcza zwierzęcej) nie jest łatwe i wymaga czasu.
Przedstawiciel przetwórców, prezes Związku „Polskie Mięso” Witold Choiński przyznał, że jego branża szeroko korzysta z informacji rynkowych, a przygotowywane na jej podstawie raporty pomagają w podejmowaniu decyzji o cenach.
Znacznie mniej z informacji rynkowej korzystają rolnicy. Mówił o tym prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Waldemar Szmulewicz. Produkcji w gospodarstwach nie da się zmienić z dnia na dzień. Do danej produkcji dostosowany jest budżet i obiekty. Trudno jest przede wszystkim zmienić produkcję zwierzęcą. Informacja rynkowa jest za to ważna przy planowaniu inwestycji. Dodał, że więcej możliwości jest w gospodarstwach warzywniczych, czy ogrodniczych. Ale tu także jest obserwowana duża zmienność cen – jednego roku coś się opłaca, a następnego już nie. A więc, jeżeli rolnicy decydują się na takie zmiany, to kierują się koniunkturą w danym roku, licząc że w przyszłym także zarobią na tej uprawie.
Kazimierz Cach
PODR Boguchwała
Źródło:
Florek J., Informacja jako czynnik wspomagający zarządzanie ryzykiem w sektorze zbożowym. w Roczniki Naukowe SERiA, tom XIII, zeszyt 2
Winnicki T., Szwejkowska B., Źródła informacji w działalności rolniczej. w Ekonomiczne Problemy Usług, nr 57/2010
PAP, MRiRW: Z informacji rynkowych korzystają przetwórcy, a nie rolnicy., sadyogrody.pl